براساس گزارش های منتشر شده از سوی اقلیت های دینی و قومی و برخی سازمان های مدافع حقوق بشر، برخی از اقليت های دينی و قومی در ايران در سال ۸۷ با محدوديت ها و دشواری هايی روبه رو بوده اند.
از ميان اقليت های دينی، شماری از سنی ها، بهائیان، دراویش و اهل تصوف و البته گروندگان به مسیحیت بازداشت شدند، اماکن مذهبی آنها تخریب شد و حتی ۴ روحانی اهل سنت در زاهدان طی ماه های فروردین و اسفند ۸۷ اعدام شدند.
در برخی از استان های قومیت نشین، چند استان مانند کردستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان در کنار درگیری های مسلحانه گاه به گاه با گروه هایی که مقامات جمهوری اسلامی آنها را “گروه های اشرار، تروريست و جدايی طلب” معرفی می کنند، شاهد دستگیری و محاکمه برخی از منتقدانی نيز بودند که می گويند به روش های مسالمت آمیز پايبندند.
در استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل نیز تعدادی از فعالان هویت طلب در سال ۸۷ دستگیر و محاکمه شدند، ولی بزرگ ترین دستگیری گروهی فعالان قومیتی چهارشنبه شب ۲۰ شهریور در محله نواب تهران رخ داد.
در این شب ماموران مراسم افطار فعالان آذری را که قرار بود در خانه صياد محمديان در محله نواب تهران برگزار شود، به محاصره خود در آوردند و ۲۰ نفر از نویسندگان، روزنامه نگاران و فعالان هويت طلب آذری را به همره اعضای خانواده آنها را قبل از برگزاری مراسم افطار دستگیر کردند.
مقامات جمهوری اسلامی، عمدتا اين فعالان را به اقدام عليه امنيت ملی و داشتن گرايش های جدايی طلبانه متهم می کنند.
در سیستان و بلوچستان درگیری های مسلحانه نیروهای سپاه و نیروی انتظامی با گروه جندالله شدت يافت. گروه جندالله به انجام عمليات تروريستی متهم است. اين گروه در سال های گذشته در عمليات نظامی خود شماری از شهروندان و نيروهای نظامی و انتظامی ايران را کشته و يا به گروگان گرفته است.
در کردستان نیز اخباری از به توپ بستن مناطق مرزی که گروه های کرد مخالف در آن مستقر هستند و عمليات نظامی عليه ايران انجام می دهند، از سوی رسانه های رسمی کشور منتشر شد.
از ميان اقليت های دينی، شماری از سنی ها، بهائیان، دراویش و اهل تصوف و البته گروندگان به مسیحیت بازداشت شدند، اماکن مذهبی آنها تخریب شد و حتی ۴ روحانی اهل سنت در زاهدان طی ماه های فروردین و اسفند ۸۷ اعدام شدند.
در برخی از استان های قومیت نشین، چند استان مانند کردستان، سیستان و بلوچستان و خوزستان در کنار درگیری های مسلحانه گاه به گاه با گروه هایی که مقامات جمهوری اسلامی آنها را “گروه های اشرار، تروريست و جدايی طلب” معرفی می کنند، شاهد دستگیری و محاکمه برخی از منتقدانی نيز بودند که می گويند به روش های مسالمت آمیز پايبندند.
در استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و اردبیل نیز تعدادی از فعالان هویت طلب در سال ۸۷ دستگیر و محاکمه شدند، ولی بزرگ ترین دستگیری گروهی فعالان قومیتی چهارشنبه شب ۲۰ شهریور در محله نواب تهران رخ داد.
در این شب ماموران مراسم افطار فعالان آذری را که قرار بود در خانه صياد محمديان در محله نواب تهران برگزار شود، به محاصره خود در آوردند و ۲۰ نفر از نویسندگان، روزنامه نگاران و فعالان هويت طلب آذری را به همره اعضای خانواده آنها را قبل از برگزاری مراسم افطار دستگیر کردند.
مقامات جمهوری اسلامی، عمدتا اين فعالان را به اقدام عليه امنيت ملی و داشتن گرايش های جدايی طلبانه متهم می کنند.
در سیستان و بلوچستان درگیری های مسلحانه نیروهای سپاه و نیروی انتظامی با گروه جندالله شدت يافت. گروه جندالله به انجام عمليات تروريستی متهم است. اين گروه در سال های گذشته در عمليات نظامی خود شماری از شهروندان و نيروهای نظامی و انتظامی ايران را کشته و يا به گروگان گرفته است.
در کردستان نیز اخباری از به توپ بستن مناطق مرزی که گروه های کرد مخالف در آن مستقر هستند و عمليات نظامی عليه ايران انجام می دهند، از سوی رسانه های رسمی کشور منتشر شد.
مصوبه ای برای کنترل مدارس سنی
قانون اساسی جمهوری اسلامی مذهب سنی را به عنوان يک اقليت مذهبی رسمی در ایران مورد تاکید قرار داده است.
با اين حال، ابلاغ مصوبه ۸ آبان ۸۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی با نام “اساسنامه شورای برنامه ريزی مدارس علوم دينی اهل سنت كشور” در آخرین روزهای اسفند همان سال سبب شد تا اهل سنت سال ۸۷ را با نگرانی از اجرای این مصوبه آغاز، و در ماه های بعدی بارها به آن اعتراض کنند.
آن گونه که خبرگزاری رسمی ایرنا گزارش کرده، اساسنامه شورای برنامه ريزی مدارس علوم دينی اهل سنت ۱۰ ماده و ۴ تبصره دارد، و در ماده اول آن تاکید شده که “از این پس اداره مدارس مذهبی اهل سنت و با تشکیل شورای برنامه ريزی مدارس علوم دينی اهل سنت زير نظر شورای نمايندگان ولی فقيه در امور اهل سنت اداره می شود.نمایندگان سنی مجلس شورای اسلامی از اولین معترضان به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد مدارس دینی اهل سنت بودند.
آنها در تیرماه نامه ای به محمود احمدی نژاد نسبت به چنین مصوبه ای اعتراض کرده و افزودند:”پس از تصویب این مصوبه که می‌بایست با حضور علمای اهل سنت و خبرگان آنها و یا حداقل با همفکری و هم اندیشی نمایندگان اهل سنت در مجلس انجام می‌شد، اعتراضات بسیاری از سوی علما و مسئولان مدارس دینی کتباً و شفاهاً به نمایندگان اعلام شده است که ما لازم دیدیم مطابق سوگندی که یاد کرده‌ایم اعتراض خودمان را در این باره اعلام داریم و خواستار لغو و یا تجدید نظر در باره این مصوبه که درعمل قابل اجرا نیست باشیم.”
روحانیان سنی در مناطق مختلف کشور به اين مصوبه اعتراض کردند و علمای سنی مهاباد در نامه ای به رهبر و رئیس جمهوری ایران مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و اجرای آن را ناقض حقوق شهروندی، قانون اساسی کشور و اعلامیه های جهانی حقوق بشر دانسته و تاکید کردند که “اجرای این مصوبه،عملاً مدارس دینی اهل سنت را از استقلال ذاتی مورد نیاز خود محروم کرده و مقدرات آنها را به دستگاه های دولتی می سپارد.”
مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان و از روحانیان بلندپایه سنی ایران نیز ضمن اعتراض به دخالت دولت در مدارس علمیه اهل سنت، گفت:”تعلیم و تربیت مذهبی باید آزادانه باشد وحوزه‌های علمیه شیعه و سنی نباید در امور یکدیگر دخالت کنند.”
در پی همین اعتراضات بود که تعدادی از روحانیان و فعالان فرهنگی،اجتماعی سنی در استان های سنی نشین بازداشت شدند.
مولوی احمد نارویی معاون مدرسه مذهبی دارالعلوم زاهدان بزرگ ترین حوزه علمیه اهل سنت در ایران که مدیریت سایت اینترنتی این مدرسه را نیز بر عهده دارد، در مرداد ماه از سوی دادگاه ویژه روحانیت دستگیر و نزدیک به ۵ ماه و نیم در بازداشت به سر برد.
سنی ها در معرض تهدید، ترور و اعدام
تخریب و تعطیل کردن برخی از مدارس و مساجد اهل سنت از دیگر رویدادهای سال گذشته بود که مهم ترین مورد آن تخریب شبانه مدرسه مذهبی ابوحنيفه در روستای عظيم آباد زابل در ۵ شهریور بود.
اعتراض مجدد اهل سنت به تخریب مسجد و مدرسه ابوحنیفه با واکنش تند نهادهای امنیتی ایران مواجه شد و به بازداشت تعدادی دیگر از اهل سنت چون مولوی يوسف اسماعيل زهی، عبدالکريم شه بخش، مولوی عبدالحکيم عثمانی، محمد عمر شاعر بلوچ، عبدالرحمن شه بخش، نورمحمد شه بخش، عبدالقادر نارويي، عزيزالله نارويي، مسئول انتظامات مدرسه مذهب ابو حنیفه، محمود گله بچه و برادرش محمد علی گله بچه،محدرضا رخشانی و محمد حسين خليلی مدير موسسه فرهنگی خليلی زاهدان منجر شد.
پس از آن خبرگزاری ایسنا خبر داد که ۱۵ نماینده سنی عضو مجمع نمايندگان اهل سنت مجلس شورای اسلامی در نامه ای به محمود احمدی نژاد خواستار معرفی و مجازات تخريبکنندگان مسجد و مدرسه مذهبی ابوحنيفه شده اند.
این نمایندگان در نامه خود تاکید کردند که “اين حادثه نظر به حرمت مسجد و قداست مدرسه دينی و بی حرمتی به كتاب قرآن، نمايندگان اهل سنت را به شدت نگران كرده است.”اغلب روحانیان سنی دستگیر شده در سال ۸۷ در همین سال و پس از مدتی بازداشت، آزاد شدند. اما دادگاه ویژه روحانیت مشهد، مولوی عبدالعلی خیرشاهی یکی از روحانیان بازداشت شده در سال گذشته را به چهار سال و نیم زندان و پنج سال تبعید محکوم کرد.
در استان های سنی نشین غرب کشور نیز تعدادی از روحانیان سنی بازداشت و پس از چندی آزاد شدند، اما دادگاه ویژه روحانیت در استان کرمانشاه ماموستا سیف الله حسینی را به ۲۸ ماه زندان، و ماموستا حسین حسینی را به ۱۰ ماه زندان محکوم کرد.
چهار روحانی سنی نیز در سال گذشته در ایران بنابر آنچه دادگستری سیستان و بلوچستان تلاش برای تفرقه در میان سنی و شیعه و اتهامات امنیتی عنوان کرد، اعدام شدند.
مولوی عبدالقدوس ملازهی و مولوی محمد یوسف سهرابی در ۲۱ فروردین ۸۷ اعدام شدند و دو روحانی سنی دیگر به نام های مولوی خلیل الله زارعی و حافظ صلاح الدین سیدی، نیز ۱۳ اسفند در زندان زاهدان اعدام شدند، دادگستری زاهدان در هر دو مورد اتهام روحانیان سنی اعدام شده را”محاربه” اعلام کرد.
گزارش هایی از ترور و سوء قصد در مورد برخی روحانیان سنی نیز در سال ۸۷ منتشر شد. شیخ علی دهواری از روحانیان اهل سنت شب دوشنبه ۲۰ آبان در شهر سراوان آماج گلوله قرار گرفت و جان باخت.
جمعی از فعالان مدنی مریوان نیز در اردیبهشت ۸۷ در نامه ای به فرماندار این شهر از”افزایش نگران کننده موارد قتل و کشتار شهروندان” ابراز نگرانی کردند و خواستار شناسایی و محاکمه عوامل این ترورها شدند.
آنها خواستار ارایه گزارش شفاف به شهروندان جهت کاستن از ابهامات موجود و برطرف کردن احساس ناامنی شدند. این نامه پس از ترور چند تن از نمازگزاران سنی مساجد این شهر نوشته شد.
آخرین نمونه از این سوء قصدها در سال ۸۷ ضرب و جرح مولوی امان الله گمشادزهی از اساتید دارالعلوم زاهدان با چاقو در ۲۱ بهمن ماه بود.
رهبر جمهوری اسلامی در آذرماه گذشته نسبت به اختلاف میان شیعه و سنی ابراز نگرانی کرد و گفت:”اگر كسی تصور می كند كه با بدگويی و تهمت به اهل تسنن می تواند از شيعه دفاع كند بداند كه جز برانگيختن آتش دشمنی هيچ نتيجه ای نخواهد گرفت و اين كار در واقع دفاع از ولايت نيست بلكه دفاع از امريكا و صهيونيست هاست.”
برخی از روحانیان شیعه ولی به اظهارات خود علیه روحانیان سنی ادامه دادند، خبرگزاری ایسنا ۲۷ اسفند گزارش کرد که حجت لاسلام سید احمد علم الهدی در آخرین نماز جمعه سال ۸۷ مشهد گفت:”مولوی های عزيز و برادران اهل سنت مراقب مولوی های زر ورق پيچيده‌ای كه از آن سوی مرزها به خصوص پاكستان می آيند، باشند. آنها آموزش دیده استکبارند.”
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع: سایت بی بی سی فارسي //www.bbc.co.uk/persian/iran/۲۰۰۹/۰۳/۰۹۰۴۰۶_minorities_۱۳۸۷.shtml
